«ОЖ 373.5. 016. 026: 796.323.2.011.3 (574) олжазба ыында ...»
Баылау тобындаы йренушілерді нтижелерін талдау, эксперимент кезінде нтижелерді дл суі сер етуді уаыттаы крсеткішінде боланын крсетеді (Р<0,05). баса крсеткіштерде де топты нтижелерді жасараны байалады, алайда, осы суді арыны статистикалы длдік дегейіне жетпейді (Р>0,05).
Трлендіру коэффициенті мндерін талдаанда, зерттеп отыран психомоторлы функцияларды крсеткіштерінде эмпирикалы орташа шаманы маайындаы жеке нтижелерді біршама ауытитыны байалады, мнда сv мні 16,0... 47,3% аралыында жатыр, бл іріктеуді біртекті болмаанын білдіреді. Білетініміздей, біртектілік болмау былысы сынатан туші іріктеулер бір ана рекетті жзеге асыру кезінде трлі жадайда боланда, немесе олара педагогикалы серді баыттаанда, масатына жетпегенде пайда болады.
Бізді зерттеуімізді нтижелері жне баса авторларды материалдары талдайтын жадайды себептері жаа бастаан баскетболшыларды сабатарында психомоторлы саланы бейімделуіні белгілі бір дісін алыптастыратын ралдарды жне дістерді олдану болып табылады. Бл аым арапайым ызметтерді крсеткіштеріндегі нтижелерді, озалыс бадарын сипаттайтын динамикасында жасы крінген, мнда эмпирикалы орташа шаманы маындаы жеке нтижелерді біршама ауытуы байалады.
Эксперименттік топта баса кріністі креміз. Біріншіден, осы топты сынатан тушілерінде нтижелерді длдік жасаруы психомоторлы функциясыны зерттеуге алан крсеткіштеріні брінде орын алан (Р>0,05). Бл оушы-баскетболшыны дамуыны ттас дерісіні экспериментті дістемесіні маыздылыыны жоарылыын білдіреді. Мнда Л.С.Выготскийді сзімен жеткізсек, йрету соынан дамуды ерте жреді.
Екіншіден, аталан динамика кездейсо емес, бл барлы крсеткіштердегі трлендіру коээфициентіні мнін, мамандар топты біркелкілігі деп анытаан нормаа дейін тмендетумен длелденеді.
Осы топты нтижелері, сабаты міндетті нтижесі- арнайы дене жаынан алыптасуды асиеттерін жне соан сйкес асиеттерін, осы негізде техникалы дайынды дегейін траты арттыруды амтамасыз ететіндей, басымдылыпен дамыту болып табылатындай, дене жаынан жне техникалы жан-жаты дайындыты амтамасыз ету міндетіне де толытай сйкес келеді [Н.Г. Озолин, 1990]. Бнда, йретуді осы кезеінде ойынды ттас жне оны элементтерін арастыратын, баскетбол ойынына тартуды эксперименттік дісі маызды рл атарды.
Сынаа алынан екі топты да оу барысындаы белсенділігі бойынша, дене шынытыруды зіндік жаттыу тапсырмаларын орындаудаы себептік саласын сипаттайтын материалдар ерекше ызыушылы тудырады. Педагогикалы баылау дерісінде, ЭТ сынатан тушілер, БТ араанда, саба кезінде рсат етілмеген демалыса уаыттарын 7-10% аз кетіргенін анытады. Олар дене шынытыруды зіндік жаттыуын йымдастыру мен мазмны туралы, зіндік жаттыуларды баса да формалары туралы сратарды тсіндіруін малімнен жиі срап тран. Білімдерін жне тжірибелік икемділіктерін баылау дерісінде ЭТ сынатан тушілерді 80-90% тестілік тапсырмаларды тамаша орындап шыты. Баылау тобында бндай жетістіктерге сынатан тушілерді 60% жете алды, бл крсеткіш те эксперименттік дісті маыздылыын арттырып, оны баскетбола йретуді бастапы кезеінде олдануда болашаы бар екендігін крсетеді.
«Динамикалы ойын жадайлары негізінде (модульдер) баскетбол бойынша оушыларды техникалы даярлыын жетілдіру» 4.2 блімшесінде оыту дерісіндегі модуль бірнеше ызмет атарады, жне бізді ебегіміздегі оны рсімдеуге біратар талаптар ойылуы арастырылады.
Нормативті келісілген ойын рекетіні тікелей крінісі ретіндегі, екі баытта жргізілген, техникалы дайындыты алыптасу динамикасыны салыстырмалы талдауы: біріншіден, эксперименттік жне баылау топтары арасында ртрлі дістемелік адамдарды олдана отырып, ойын техникасыны тсілдерін алыптастыруды біратар маызды ерекшеліктерін анытауа ммкіндік берді.
Ерекшеліктерді біріне ойын техникасыны негізгі тсілдеріні алыптасуын, сондай-а, ойынны жоспарлы нтижесіне жеткізетін, белгілі бір озалыс міндеттерін шешудегі негізгі тірек нктелерін орындау сапасын баылауды білімі мен рекетін жатызуа болады. Бндай білімдер мен рекет ЭТ сынаа алынандарды 75-80% байалды. Ойын тжірибесіні трлі нсаларындаы (кедергісіз жне арсы рекет жадайында, салма тсуден брын жне кейін) техникалы-тактикалы зіндік дайынды туралы арнайы білімді дифференцациялау сынаа алынушыны біліктілігіні алыптасуыны жне оны техникалы-тактикалы дайынды дегейіні артуыны сапасын сипаттайды.
Баса ерекшелікті бірі – алыптасан бадарлы рекетті, техникалы дайындыын жне ойынны трлі жадайларында тымды рекет етуді икемділігін олданып, сынаа алынандарды ойын масатына жетуіні ммкін дерлік кптеген адамдарыны ішіндегі абілеттеріні пайда болуында жне жетілдіруінде жатыр. Бндай згеріс ЭТ cынаына атысушыларды 68-70% тіркелген. Аталан абілеттерді пайда болуы -аыл-ой жне тжірибелік рекетті оу жне ойын рекетіне ауыстыру ммкіндігін ашады.
«Зерттеу нтижелерін талылау» деп аталатын 4.3 блімшесінде арастырылан зерттеу нтижелері баскетболмен рі арай айналысуды ажеттілігін крсетеді. Сонымен атар, солармен жргізілетін жалпы абылданан жмысты дістемесі тиісті дегейде о баасын бермей отыр. Ол аздай, зіні станымды басты ерекшелігінде ол саластырылан базалы элемент трінде арастырылуы керек. Бл туралы баылау сыныбындаы оушыларды дайынды дегейіндегі згерістер де айтады (60% астам). Соан арамастан, осы трыдан араанда, эксперименттік сынып оушылары біратар жоары крсеткіштерге ол жеткізді:
- эксперименттік сынып оушыларыны 81,8%, жне баылау сыныбыны 68% бадарлама талаптарын орындап шыты;
- эксперименттік сынып оушыларыны 72% секцияларда баскетболмен айналысуа тілек білдірді;
- эксперименттік сынып оушыларыны 90% астамы азастан Республикасы Президенттік тестісіні лтты дегейіні талаптарын орындап шыты.
Аталан крсеткіштер, оларды объективті жне зады сипатын ескере отырып, біздер сынан зерттеу болжамын растайды, жалпы білім беретін мектеп оушыларымен баскетбол сабаын ткізуді алыптасан ережелерін рі арай натылаудаы шынайы келешегін ашып береді, жне осы негізде дене шынытыру сабаыны тиімділігін арттыруа ммкіндік береді.
Сйтіп, жалпы білім беретін мектепте баскетбола йретуді бастапы кезеінде ойын техникасы негіздеріні алыптасуын зерттеу, дайы динамикалы байланыста болып келетін, оушыларды дене жаынан, техникалы жне ойын дайындытары жалпы жне арнайы педагогикалы серлерге байланысты екендігін крсетті. Бндай байланыс оушыларды дайындауды ралдары мен дістерін (технологиясын) жне олармен саба ткізуді дістемелерін растыру адамыны мнін кн ілгері анытап берді.
Осыны барлыы, оу жне ойын рекетіне ажетті, баскетбол ойыны техникасын бастапы кезеде мегеруді маыздылыын длелдейді.
орытынды ретінде таы атап тейік: біздер сынан ралдар (баскетболды) жне оларды олдануды жетілдіру - оу-ойын рекетіндегі жетістіктерін кн ілгері анытап берген, дене жаынан, тахникалы-тактикалы крсеткіштерін тиімді жетілдіруін амтамасыз етеді.
ОРЫТЫНДЫ
Жалпы білім беру мектебінде оытуды бастапы кезеінде баскетбол ойыны техникасыны негіздерін алыптастыруды кешенді зерттеуді жмыста ойылан міндеттерді толыымен жзеге асыруа жне келесі тжырымдар жасауа ммкіндік берді:
1 мектептегі дене шынытыруда оушылармен жмыс кезінде психологиялы, морфофункциялы даму дегейін, дене жаынан, техникалы дайындыын ескеруді ажеттілігі туралы тсінік берік орныан. Бл жадай задылы деп саналады жне оу-трбие сабатарын ткізуді тиісті мазмны мен йымдастыруды дістемелерін олдануа баыттайды. Алайда бл задылы спортты трлеріндегі, соны ішіндегі баскетболдаы крініс беруіні арнайылыын білдірмейді.
деби туындыларда жне спортты-педагогикалы тжірибеде бл алуан трлі нсаларда крініс береді. Нтижесінде дене шынытыру малімдеріні сабаты ткізуді наты ралдарын тадап алу мен йымдастыру мселелері бойынша ажетті білімдері жо, тиісті міндеттерді ішкі тйсігімен, е бастысы, жеке педагогикалы жне спортты тжірибесін басшылыа алып, шешеді.
Баса авторлар жргізген зерттеулерде, оушыларды дене шынытыру дерісін жетілдіруді зерттеуді объективті маыздылыын атап теді. Оушыларды дене жаынан, техникалы дайындыы крсеткіштеріні тмендеу себептеріні бірі- бадарламалы жаттарда мектептегі дене шынытыру негіздері бойынша жмысты бадарыны жотыы. Оу-трбие жмысын оуларды дайындауды бейімдеуге ту мселесі де з шешімін ктіп тр.
2 Жалпы мектеп бадарламасын орындау оушылардан аыл-ой жне денені жетілдірудегі абілетілігіні жоары дегейін талап етеді, ал блар дене шынытырумен жне, спортпен, соны ішінде баскетболмен жйелі трде айналысанда дамиды: а) жоарыда аталан факторларды барлыы андай да бір трде дене шынытыруды мектептегі бадарламасында ескеріледі. Сонымен атар, осы бадарламаа бір жаынан, мазмны трысынан, екінші жаынан- оны йымдастыру мен ткізуді дісінде жааланан мазмн мен дене жаттыуларын орындауды реттілігіне тзетулер енгізу ажеттігі туындап отыр; ) дене жаынан алыптасу асиеттері оушыларды осы контингентіне ойылатын талаптара сай болмай отыр. Бл туралы оларды дене жаынан алыптасу асиеттері дегейіні тмендегі длелдеп отыр; б) мектептегі алыптасан дене шынытыруды дістемелік амту да ажетті дегейіне жетпей отыр. Осы трыдан аландаы динамикасыны о болуына арамастан, біратар мселелер згертуді жне жаалауды ажет етеді; в) баскетболшыны дене шынытыру жйесінде олдану, осы негізде оу-трбие дерісін жне йретуді нтижелері мен оны барысын педагогикалы баылауды йымдастыру жалпы білім беретін мектепті 4 сынып оушыларымен баскетбол техникасыны негіздеріне йретуді бастапы кезеін жетілдіруді балама баыттары ретіндегі технологиялы адамын жасауды негізі бола алды.
3 Оушыларды баскетбола йретуді бастапы дайындыы кезіндегі технологиялы адамны негізгі рылымдары: масатты- баскетбол ойыныны техникалы тсілдерін кезедеп алыптастыруа жне жан-жаты дене жаынан дайындыы мен психомоторлы дерістерді ндесе дамуына баытталан; йымдастырушылы- оу-трбие дерісін жоспарлы даралауды жзеге асыру шін модулді оытуды жобалаумен байланысты; баылау- жекелеген операциялар мен озалыс имылдарын дер кезінде тзету шін ойынны техникалы тсілдеріні лшемдерін зіндік баылауды объективті баылау ызметін алыптастыруды білдіреді.
рылымды блімдерге сйкес озалыс рекеттерін кезедеп алыптастыру негізінде баскетболды йреніп жрген оушыларды техникалы дайындыыны технологиясы негізделген.
4 Оу дерісіні бастапы кезеіндегі модулдік оыту баскетболшыларды интегралды дайындыыны талаптары, дістері мен ралдары тріндегі динамикалы ойын жадайларын арастырады.
Оу дерісіндегі динамикалы ойын жадайлары ойын жне оу тжірибесін, оушыларды ысартылан, дене жаынан алыптасуды арындатылан асиеттерінде белсенді ойын рекеттеріне дайындыын алыптастыруды моделдеуге ажетті жне жеткілікті, бірегей динамикалы жйеге жалпы масатта біріктірілген рекеттерді жиынтыы трінде арастырылады: а) Дене жаынан жне техникалы дайындытаы, экспериментті режимде оитын оушыларды психомоторлы дерістеріні туіндегі ол жеткізілген о згерістер оу дерісіні бастапы кезеінде технологиялы адамды олдануды тиімділігін длелдейді; ) алынан материалдар оу дерісін технологиялы адамды олдану негізінде тымды басару ммкіндігі туралы ережелер бойынша жалпы білім беретін мектептерде баскетбола оытуды бастапы кезеінде теориялы жне тжірибелік базасын кеейтуге, динамикалы ойын жадайлары сабатарында жзеге асыранда йрету серіні жне денеге тсетін салматы лшемдері мен талаптарын натылауа ммкіндік береді.
Жан-жаты талдау, алдын ала жргізілген сараптама мен эксперименттік мият тексеру біздер сынан ылыми болжамны растыын длелдейді жне мектептегі дене шынытыруды бдан рі тередете длелдеуге негіз бола алады.
Тжірибелік сыныстар
Жргізілген зерттеуді кп ырлылыы, соны барысында аныталан задылытарды зіндік маыздылыы тжірибелік кеестерді біратар сериясын жасауа ммкіндік береді. Осы жадайды жне мектептегі дене шынытыру туралы алыптасан ылыми-педагогикалы тсінікті ескере отырып, біз бл кеестерді алыптасан мазмнымен жне ылыми-дістемелік амтылуына сйкес, баяндауды жн крдік.
1 Мектептегі дене шынытыруды тиімділігін дайы арттыру масатында сабатарды ткізуді дістемелері мен йымдастырылуын, бадарламаны мазмнын сипаттайтын деректерді немі зерттеп-зерделеп, талдап жне жалпылап отыруымыз ажет, жне соны негізінде оу-трбие сипатында туындайтын мселелерді шешуді дістерін тиісті трде натылап отыруымыз керек:
- бндай деректерді рбір оу-трбие жмысыны басында, яни, тосан, жарты жылды жне оу жылына жинатап отыруымыз керек. Бны жзеге асырмай оушыларды андай да бір трдегі дайындыыны объективті, дл жне таламды серіне ол жеткізу те иын, жне кп жадайда ммкін де емес; нтижелер негізінде оушыларды баскетбол ойыны техникасы мен тактикасына йретуді технологиялы адамыны мазмнын жне жадайларын зерттеп дайындау ммкін емес; сабатарда олданылатын ралдарды баскетболды йрене бастаан оушыларды ыыластары мен мдделеріне тигізер серін зерделеу, оу бадарламасыны йренушілерді масатына жне оларды ойын-оу стратегиясына сйкестігін анытау; оушы-баскетболшыларды техникалы дайындыыны бастапы кезеіні тиімділігін арттыруды шартын оытуды жне оу дерісін йымдастыруды дстрлі емес лгісін олдану арылы, зерттеп дайындау.
2 Сабатар циклын оу жылына жоспарлаанда баскетбол ойыныны техникалы тсілдерін толыанды алыптастыру шін, негізгі оу сабатарыны жйесін дайындау ажет. Бны наты бадары болып табылады: ойын техникасыны негізгі тсілдеріні мазмнды жне процессуальды сипаттамасы; оушы-баскетболшыларды оу жне ойын рекетіне тсетін салматы сипаты мен дрежесі; оу дерісін, инновациялы рекетті оса аландаы йымдастырушылы жне дістемелік амту.
3 Оу сабатарыны рылымы мен мазмнын дайындаанда, міндеттерді тиімді шешу масатына сйкестілік: жалпы аландаы ойынны техникалы тсілдері мен негізгі тірек нктелерін алыптастыруды дене шынытыру жаттыуларыны минималданан бадарламасын олдану, техникалы дайындыа масатты трде баытталан жаттыулар шін динамикалы ойын жадайларын жиі пайдалану; ойын техникасыны негізгі тсілдерін йретуді реттілігі мен сабатастыын, рылымды блімдерді (негізгі тірек нктелеріні) жне оу кезедеріні- материалды, дауыстап айту, аыл-ой формасы жалпылыы есебінен, амтамасыз ету; оу бадарламасын мегеру дрежесін, осымша жне й тапсырмаларын жедел баылауды ралдарын осу; йренушілерді модулдерді олдана отырып, зіндік оуларын жзеге асыруларын арастыру.
4 Баскетболды арнайылыы мен оны баыттылыыны ерекшелігін сйкес оу-трбие процесін йымдастырумен, жарыстарды, атап айтанда, жмысты йымдастыруды трлі дістерін олданумен: фронталды, топты, жеке-дара, жаттыуларды трлі дістерін: бір мезетті, кезекпен, аралас орындаумен йлесуі тиіс. Жалпы аланда осы процесті йымдастырушылы негізі, рбір сабаты тымды руды амтамасыз ететіндей, оушы-баскетболшылар рекетіні барлы ырын толыанды баылай алатындай етіп, жола ойылуы тиіс.
5 Оытуды техникалы ралдарына сйкес келетін крнекілік оу ралдарымен дене шынытыру сабатарыны бастапы кезеінде баскетбол ойыны техникасыны негіздерін алыптастыруды оу-дістемелік трыдан толы амтамасыз ету шін, рбір білім беретін мекеме шін, жеткілікті трдегі педагогикалы (баскетбол малімдері), оу, дісметелік жне осалы дебиетпен, дене шынытыруды бадарламалары сынан, баскетбол алаымен, рал-жабдытармен, залмен жне осалы блмелермен арнайы жабдыталуы керек.
орыта айтанда, сынылан тжірибелік кеестер біздер жргізген зерттеуді тадап алынан тстарын крсетеді, оу рекетін ескере отырып, оушыларды дене трбиесіні тиімділігін арттыруды, маызды жолдарын амтиды.
ДИССЕРТАЦИЯ ТАЫРЫБЫ БОЙЫНША ЖАРИЯЛАНАН ЫЛЫМИ ЕБЕКТЕР ТІЗІМІ
1 Ескалиев М.З., Орехов Л.И. Инновационные технологии начального обучения юных баскетболистов // Теория и методика физической культуры. - 2007 - №1. – С.161-166.
2 Орехов Л.И., Ескалиев М.З. Начальное обучение и отбор юных баскетболистов с учетом биологического возраста // Вестник физической кльтуры. – 2009. - №2. – С.70-74.
3 Е.Л. Караваева, М.З. Ескалиев, Н.А. Ахметов. Методологические проблемы сохранения здоровья при занятиях спортом // III Межд.конгресс «Человек, спорт, здоровье».- Санкт-Петербург: Олимп СПб, 2007. – С.76.
4 Л.И. Орехов, Е.Л. Караваева, М.З. Ескалиев. Инновационный подход к обучению и укреплению здоровья на начальном этапе подготовки юных баскетболистов // III Межд.конгресс «Человек, спорт, здоровье».-Санкт-Петербург: Олимп СПб, 2007. – С.118-119.
5 Л.И. Орехов, С.И. Касымбекова, М.З. Ескалиев. Эффективность развития координационных способностей на начальном этапе обучения юных баскетболистов // III Межд.конгресс «Человек, спорт, здоровье».-Санкт-Петербург, Олимп СПб, 2007. – С.119.
6 М.З. Есалиев. Баскетболдаы бастапы йрету кезеінде ойын техникасы негіздерін алыптастыру // Дене трбиесіні теориясы мен дістемесі. - 2010.- №1. - Б.206-210.
РЕЗЮМЕ
Ескалиев Мухтар Зайнулдинович
Оптимизация обучения технике игры в баскетбол на уроках физической культуры с учащимися 10-11 лет
13.00.04 – Теория и методика физического воспитания, спортивной тренировки, оздоровительной и адаптивной физической культуры
Актуальность исследования. Среди многообразных средств, баскетбол занимает ведущее место. Баскетбол включен в программу общеобразовательной школы с 3 класса как наиболее эффективное средство повышения двигательной активности учащихся.
Гипотеза исследования. Научную основу гипотезы составляют теоретические положения об обучении как интегративной Форме общественного бытия человека, определяющим результатом которого является превращение явлений бытия в факты жизнедеятельности. Предполагалось, что начальное обучение технике игры в баскетбол на уроках физической культуры можно существенно улучшить за счет реализации в системе занятий следующих методических подходов:
– поэтапного формирования приемов техники игры;
– отбора содержания учебного материала и построения учебных занятий на основе динамических игровых ситуаций (модулей).
Объект исследования: урок физической культуры в общеобразовательной школе.
Цель исследования: повышение эффективности процесса обучения учащихся основам техники игры в баскетбол на уроках физической культуры.
Методы исследования: теоретические исследование научной и методической литературы по теме исследования, обобщение практического опыта специалистов, анкетирование, тестирование физической подготовленности и специальных качеств баскетболиста, антропометрия (масса тела, рост, ЖЕЛ и др.), педагогический эксперимент, методы математической статистики.
Теоретическая основа исследования сложилась:
– из психолого-педагогической теории детерминации становления личности внешними факторами и внутренними условиями развитии;
– теории деятельности и ее субъекта;
– работа основывается на идеях системности при разработке замыслов социальных преобразований и проектировании их реализации;
– теории обучения;
– теории и методики физической культуры.
Положения, выносимые на защиту:
– педагогическая технология поэтапного формирования основных приемов игры в баскетбол способствует повышению эффективности овладения базовыми двигательными и технико-тактическими действиями у учащихся;
– формы интеграции специальных упражнений и подвижных игр в виде динамических игровых ситуаций служат основой для оптимизации приемов педагогического управления процессом обучения в баскетбол учащихся общеобразовательных школ;
– методика реализации технологического подхода к учебному процессу по баскетболу создает дополнительные возможности для формирования у учащихся игровой деятельности;
– использования баскетбола на уроках физической культуры, позволяет существенна повысить уровень их физической и тактической подготовленности.
Основные результаты исследования:
1 Исследования проведенные другими авторами, подчеркивают объективную значимость изучения и совершенствования процесса физического воспитания учащихся. Одной из причин снижения показателей в физической, технической подготовленности учащихся – отсутствие в программных документах ориентации работы по основам школьной физической культуры. Назрела проблема перехода учебно-воспитательной работы на оптимизацию процесса физической подготовки учащихся.
2 Сложность и многогранность подготовки морально чистого, духовно богатого и физически совершенного подрастающего поколения налагает существенный отпечаток на разноплановость специальной образовательной, оздоровительной и воспитательной подготовленности учащихся, требования к физическим, психофизическим, функциональным качествам и способностям учащихся, их здоровью и здоровому образу жизни.
3 Основными компонентами технологического подхода в период начальной подготовки и обучения учащихся баскетболу являются: целевой поход, который направлен на поэтапное формирование технических приемов игры в баскетбол и сопряженное развитие разносторонней физической подготовленности и психомоторных процессов; организационный – связан с проектированием модульного обучения для осуществления планомерной индивидуализации учебно-воспитательного процесса; контрольный — предполагает формирование функции объективного контроля и самоконтроля за параметрами технических приемов игры для своевременной коррекции отдельных операций и двигательных действий.
В соответствии со структурными компонентами обоснована технология технической подготовки учащихся, обучающихся баскетболу на основе поэтапного формирования двигательных действий.
4 Модульное обучение на начальном этапе учебного процесса предусматривает использование динамических игровых ситуаций как способа и средства интегральной подготовки баскетболистов.
Всесторонний анализ, предварительная экспертиза и тщательная экспериментальная проверка подтвердили идею о необходимости использования комплекса методов и широкой батареи тестов для получения достаточно надежных и объективных показателей. Полученные результаты подтверждают выдвинутую научную гипотезу и могут служить основанием для более глубокого дальнейшего обоснования физической культуры учащихся.
Теоретическая значимость. Результаты исследования расширяют и углубляют знания в области педагогического управления физическим состоянием учащихся общеобразовательных школ на уроках физической культуры.
Практическая значимость исследования заключается в:
– непосредственном внедрении в практику учебных занятии школы разработанной педагогической технологии начальной технической подготовки баскетболистов;
– разработке содержания динамических игровых ситуаций в виде специальных упражнений и подвижных игр, позволяющих существенно повысить эффективность обучения приемам баскетбола.
Научная новизна исследования:
– установлены структура и функции технологического подхода к начальному этапу физической подготовки и обучения баскетболу на уроках физической культуры в школе;
– разработана педагогическая технология поэтапного формирования основных технических приемов в баскетбол с использованием динамических игровых ситуаций (модулей).
Результаты исследования опубликованы в виде 6 статей, из них 3 в рекомендованных Комитетом по контролю в сфере образования и науки МОН РК изданиях.
Апробация работы осуществлялась посредством обсуждения их на республиканских и международных научно-практических конференциях (3 статьи), ежегодных итоговых научно-практических конференциях КазАСТ, на заседаниях кафедры спортивных игр КазАСТ.
Содержание работы может быть использовано при составлении программ для соответствующих учебных заведений, при написании учебно-методических пособий и т.д.
В перспективе результаты исследований могут быть использованы для повышения эффективности уроков физической культуры, в улучшении здоровья учащихся, в формировании навыков ведения ЗОЖ, а также в повышении физической подготовленности к сдаче нормативных требований Президентского теста.
Resume
Yeskaliyev Mukhtar Zainuldinovich
Basketball techniques instruction optimization on physical training lessons with 10-11 years pupils.
13.00.04 – Theory and methodology of physical education, sport training, fitness and adaptive culture.
Actuality of research. Basketball takes a leading place among varied means. Basketball is included into comprehensive secondary school program from 3rd form as the most effective means of pupil motor activity growth.
Hypothesis of research. The scientific base of hypothesis is abstract theorems about instruction as integrative form of human social being, which determinative result is conversion of phenomena being into vital activity facts. Is it supposed, that primary basketball techniques instruction on physical training lessons can by significantly improved by following methodological approaches realization in instructions system:
– step-by-step forming of game techniques method.;
– selection of instruction material content and instruction lessons construction according to the base of dynamical playing situations (modules).
Object of research: physical training lesson in comprehensive secondary school.
Aim of research: increasing of efficiency of basketball game techniques base process.
Methods of research: theoretical research of scientific and methodological sources for theme of research, generalization of experts practical experience, questioning, physical training and basketball player special quality test, anthropometry (body weight, height, lung vital capacity etc.), pedagogical experiment, math statistics methods.
Theoretical base of research is formed:
– from psycho-pedagogical theory of making up of personality determination by external factors and internal development conditions determination;
– theory of activity and its subject;
– the work is based on systemic ideas under the plans development of social transformation and designing of its realization;
– instruction theory;
– theory and methodology of physical training.
Provisions, submitted for consideration:
– pedagogical technology of step-by-step forming of the base basketball game methods promote increasing of pupils base motive and technical-tactical actions mastering efficiency;
– forms of integration of special exercises and active games as dynamical playing situations are the base for methods optimization of pedagogical management for basketball instruction process for comprehensive secondary school pupils;
–methodic of technological approach to basketball instructional process realization creates additional possibilities for pupil game activity forming;
– use of basketball at physical training lessons let significantly increase a level of its physical and tactical preparation.
The main results of research:
1 Research, performed by another authors, points objective importance of study and pupils physical education process improvement. One of the reasons of index reduction in physical and technical pupils preparation is absence of school physical training base work orientation in program documents. There is a problem of teaching and educational work crossing to pupils’ fitness training process optimization.
2 Preparation complexity and diversity of morally pure, spiritually rich and physically perfect young generation imposes a significant imprint on the diversity of special educational, recreational and instructional preparation of pupils, requirements for physical, psychophysical, functional qualities and abilities of pupils, their health and lifestyle.
3 The main components of the technological approach in the period of initial training and basketball pupil learning are: targeted approach, which aims to step-by-step formation technical basketball game tactics and dual-sided development of physical fitness and psychomotor processes; organizational - is connected with the design of modular training for the implementation of systematic individualization of teaching and educational process; control - involves the formation of the objective function of control and self-control techniques of the game parameters for the timely correction of individual operations and motor actions.
In accordance with the structural components the technology of pupils’ basketball technical training, based on the phase formation of motor actions is grounded.
4 Modular training on the initial stage of the educational process foresees the use of dynamic game situations as ways and means of integral training of basketball players.
Comprehensive analysis, preliminary expertise and careful experimental verification confirmed the idea of complex methods necessity use and the broad battery of tests to obtain fairly reliable and objective indicators. The results obtained confirm the scientific hypothesis and can serve as a basis for further deeper explanation of pupils’ physical education.
Theoretical importance. Results of research broaden and deepen knowledge in the area of teacher control of secondary schools pupils’ physical condition in physical training lessons.
Practical importance of research is:
– immediate implementation in practice of school training lessons designed by educational technology of initial technical training of basketball players;
- design content of dynamic game situations in the form of special exercises and motor games to significantly improve the effectiveness of the basketball training techniques.
Novelty of research:
– the structure and function of the technological approach to the initial stage of physical preparation and basketball instruction at the lessons of school physical training are installed;
– educational technology of step-by-step formation of the main techniques of basketball using dynamic motor situations (modules) is developed.
Results of research are published in the form of 6 articles, 3 of them in the recommended edition by the Committee on Control in Education and Science of the Ministry of Education and Science of the RK.
Approbation of the work carried out by discussing them on national and international scientific conferences (3 articles), the annual summary of scientific and practical conferences KazAST, at meetings of KazAST department of sports games.
Contents of the work can be used in the preparation of programs for the relevant educational institutions in the writing of textbooks, etc.
In the long term, results can be used to improve efficiency of physical training lessons, to improve the health of pupils, to shape the skills for healthy lifestyles, and to improve physical fitness to pass the regulatory requirements of the Presidential test.
